Çevresinde dizili birbirinden güzel tepeleri ve yalçın kayaları ile şehrimiz ressamlara konu olan muhteşem bir doğal güzelliğe sahiptir. Yivlik, bu muhteşem güzelliğin en önemli parçalarından biridir. İskilipin doğusunda yekpare bir kütle halinde gökyüzüne doğru yükselen bu devasa kaya tarihin derinliklerinden gelen nice sırları da içinde saklamaktadır. Kim bilir hangi halklara bağrını açmış, kim bilir hangi olaylara şahit olmuştur.

Şehirden bakınca kaya üzerinde birtakım oyuklar ve yarıklar görürsünüz. Uzaktan küçük gibi görünen bu oyuklar, küçüklü büyüklü mağaralardan başka bir şey değildir. Oralarda çobanlık yaparken mağaralara tırmanmış bazı kişilerden işittiğime göre eğer abartılmamışsa bunların içinde genişliği seksen metrekare civarında olanı bile bulunmaktaymış. Ya mağaralara ulaşan yollara ne demeli? Uzaktan yarık gibi görünen aslında bir kısmının insan eliyle yapıldığı belli olan bu yollara kayanın ön cephesindeki doğal bir yarıktan yirmi metre kadar çıkıldıktan sonra ulaşılır. Sol tarafa giden kol mağaraların altından geçerek gittikçe yükselir ve en uçtaki mağaraya kadar varır. Sağ tarafa giden yol ise bir süre düz bir hat çizdikten sonra yavaş yavaş yükselmeğe başlar ve zirveye doğru yönelir. İlerisi yol olmaktan çıkar: belki devamı hiç yapılmamış belki de binlerce yılın etkisiyle bozulmuştur.

Lise çağlarında bir grup okul arkadaşıyla birlikte ön cephedeki bu yarık ve yollardan kayanın tepesine kadar çıkmış bir kişi olarak biliyorum ve iddia ediyorum ki, o yarıkların bir kısmı doğal olsa bile çoğu insan eliyle yapılmıştır. Hatta bazı bölümleri bir kağnı sığacak kadar geniş olan bu yollarda tekerlek izlerine benzer izlere de rastlamıştık. Bu izler neyin nesiydi? Bu yolları yapanların amaçları neydi? Hepsi muamma. Elbette o yollarda öküzlerle çekilen kağnıların çalıştığı düşünülemez. Ama orada gerçekten insanlar yaşamışsa işlerini kolaylaştırmak için pekâlâ insan eliyle çekilen kağnıya benzer iki tekerlekli arabalar kullanmış olabilirler. İnsanlar neden düz yerler dururken kayanın yüzünde yaşasın diye sorulabilir. Belki düşman korkusundan, belki vahşi hayvanlardan korunma düşüncesiyle, belki de dinî sebepler yüzündendir. Kim bilir? Bu arada Nevşehir civarında bulunan yeraltı şehirlerini de unutmayalım. Onların yeraltında yaşamasını gerektiren sebepler Yivlikteki mağaralarda yaşayanlar için de geçerli olabilir.

Şimdiye kadar hiçbir tarihçi, hiçbir arkeolog Yivlikle ilgili ciddi bir araştırma yapmadı. Yivlik sarp yamaçlarına tırmanacak cesur araştırmacılarını bekliyor.

Umarız bir gün yürekli bir araştırmacı veya araştırmacı grubu çıkarda Yivlikin sırrını açığa çıkarır.

Umarız Yivlik binlerce yıldır sakladığı sırrını daha fazla saklamaz.